Deze reeks foto’s documenteert een cruciaal moment in de bevrijding van Heerlen, Limburg, tijdens de Tweede Wereldoorlog. De serie laat een spannende en gevaarlijke tijd zien waarin de inwoners van Heerlen eindelijk hun bevrijding beleefden na vier lange jaren van Duitse bezetting. De vragen en scenario’s die worden opgeworpen, geven een diepere context aan deze historische beelden.

De Vraag naar de Camera en Filmrolletjes

De eerste vraag roept onmiddellijk vragen op over de praktische mogelijkheid om foto’s te maken tijdens deze periode. Inderdaad, na vier jaar van oorlog en bezetting waren grondstoffen schaars, waaronder filmrolletjes voor camera’s. Fotografie was in die tijd niet voor iedereen weggelegd, vooral niet in een land in oorlog. 

Echter, het scenario dat hier wordt geschetst, biedt een logische verklaring. Een medewerker van de overheidsinstelling die toezicht hield op de mijnen in Heerlen zou mogelijk toegang hebben gehad tot een camera en filmrolletjes. Deze instelling, vanwege haar invloed en belang voor de Nederlandse staat, zou wellicht toegang hebben gehad tot middelen die voor de gewone burger niet beschikbaar waren. Het idee dat deze persoon ondergedoken zat in de Burgemeester Waszinkstraat tijdens de bevrijding, en van daaruit de foto’s maakte, past goed in het verhaal. Het feit dat er een camera en filmrolletjes beschikbaar waren, kan ook worden gezien in het licht van de strategische waarde van documentatie voor zowel civiele als militaire doeleinden.

Het Scenario van de Bevrijding

Het beschreven scenario van de bevrijding van Heerlen, waarbij Amerikaanse tanks en infanterie de stad binnentrokken, lijkt goed onderbouwd. De route die het 119e regiment van de 30e infanteriedivisie (Old Hickory) nam via Valkenburg en Ubachsberg naar Heerlen, wordt visueel ondersteund door de foto’s. De tanks van het 743e tankbataljon, waarvan één duidelijk herkenbaar is door het nummer 20, spelen een belangrijke rol in deze serie beelden.

Het gedetailleerde verslag van de tankcolonne die door de Burgemeester Waszinkstraat trekt, de momenten van stilte en verkenning, en de uiteindelijke interactie met de lokale bevolking schetsen een levendig beeld van de bevrijding. De angst, spanning en uiteindelijk opluchting van de inwoners worden tastbaar door de beschrijving van de situatie en de interacties tussen de bevrijders en de bevrijde bevolking.

Historische Betekenis

Deze foto’s vormen een waardevolle historische bron die de bevrijding van Heerlen documenteert vanuit het perspectief van de lokale bevolking. Ze tonen niet alleen de militaire aspecten van de bevrijding, zoals de tanks en infanterie die de stad binnenkomen, maar ook de menselijke kant: de angst, de hoop en uiteindelijk de vreugde van de inwoners. Dit soort documentatie is van onschatbare waarde voor het begrijpen van de persoonlijke en lokale impact van de Tweede Wereldoorlog.

Het is ook opmerkelijk hoe deze foto’s een moment vastleggen dat later van groot belang zou blijken in de verdere gevechten tegen de Duitse troepen, zoals in het Ardennenoffensief. De rol van de antitankkanonnen en de jonge soldaten die zich voorbereiden op de zware strijd in Aken, plaatsen deze foto’s in een breder militair-historisch kader.

Conclusie

Hoewel het verhaal achter de foto’s niet met volledige zekerheid kan worden bevestigd, biedt het beschreven scenario een plausibele en goed onderbouwde uitleg. De beelden en de bijbehorende context onthullen een fascinerend stukje geschiedenis dat de bevrijding van Heerlen in september 1944 tot leven brengt.

FOTO 1)

De eerste foto (ca. 15.30 uur) die dan ook gemaakt is van deze serie komt vanuit de huiskamer van Burgemeester Waszinkstraat nr. 83. Een Sherman tank is precies voor het raam tot stilstand gekomen (Tank nr. 20) Het zal zeker gepaard zijn geweest met oorverdovend lawaai en natuurlijk was iedereen doodsbang wat er gaat gebeuren. Ook de bemanning van de tank laat zich nog
niet zien.


FOTO 2)

Onze fotograaf heeft de moed bij elkaar geraapt en is naar buitengegaan om de tweede foto te maken van Tank nr. 20 voor zijn deur. Duidelijk is te zien dat het hier om de743 tankbataljon gaat en dat het de 20e tank hiervan is. Dat de chauffeur en de tank commandant zo rustig een sigaretje rokend op hun tank zitten zal de fotograaf steunen in zijn voortzetting van zijn foto reportage.

FOTO 3)

Er zijn meer tanks in Heerlen gearriveerd, Het nummer van de tweede tank is helaas niet te zien maar het is een andere tank omdat deze is uitgerust met heggen tanden. Deze extra’s waren vooral in de Normandië nodig om de vele heggen die overal stonden gemakkelijk te kunnen verwijderen.

FOTO 4 & 5)

De tank op foto 3 wordt hier 2x gefotografeerd incl. hun bemanning (5 man) 2x chauffeur, 2x kanonniers en 1x commandant.(sergeant)

FOTO 5A & 6 & 7)

De infanterie soldaten van het 119e regiment van de 30e divisie lopen door de Burgmeester Waszinkstraat richting het centrum van Heerlen.

FOTO 8 & 9 & 10)

Burgemeester Waszinkstraat: Een militaire vrachtauto met daarachter een anti tank kanon staat geparkeerd langs de weg. Omdat de Amerikanen bang waren dat Duitsers vanuit Aken een tegen aanval zouden doen met tanks naar Heerlen werden antitank kanonnen erbij gezet. Deze behoorde eigenlijk toe aan de 117e regiment van de divisie. Zij mochten de auto dan ook niet verlaten en moesten wachten op bevelen. Het liet hun wel toe om een kleinen Heerlenaar door zijn vader of opa gedragen in hun midden op te nemen. {deze afdeling antitank kanonnen zouden een belangrijke rol spelen in het Ardennen offensief in december 1944 : LA GLIEZE, daar hebben zij de tank colonne van de KöningsTiger-tanks van commandant Peiper (SS 1e divisie) tot stilstand gebracht waardoor deze meest noordelijke aanval totaal mislukte }

FOTO.11)

De Heerlenaren komen uit hun huizen en verwelkomen hun bevrijders in de Burgm. Waszinkstraat.

FOTO. 12 & 13 & 14)

Dan zijn er opeens heel veel soldaten tezamen met hun werkpaard de Jeep.

FOTO 15 & 16 & 17)

Heerlen verwelkomt zijn bevrijders en ze willen allemaal boven op een tank staan als bewijs dat ze echt bevrijd zijn. Het wordt erg druk !!!

FOTO 18)

Amerikaanse legertrucks brengen voorraden naar Heerlen in omliggende weilanden.

Foto 19 & 20)

De echte bevrijders van Heerlen hier rond 17.00 uur gefotografeerd op 17 september 1944. Jonge soldaten die nog een gruwelijke strijd wacht voor de bezetting/bevrijding van Aken. (21 oktober 1944 overgave van Aken)